İlk olarak Hipokrat, dört farklı kişiliğe ayrıldığını öne sürdü. Tabii bu yaklaşım tamamen kimyasal olarak bir sıvının yoğunluğu ile ilişkiliydi. Hipokrat’a göre; hangi kişiliğin sıvısı fazla ise, o kişilik modeli ağır basıyordu. Fakat bu net olmayan bakış açısı, psikolojinin babası olarakta yorumlanan Wilhelm Wundt tarafından tamamen ortadan kaldırıldı. Wundt, insan vücudu ile kişiliği tamamen birbirinden ayırdı. Bu ayrım ile beraber, dalga dalga kişiliği görme ve anlama biçiminde köklü değişimler meydana geldi.

Freud, kişiliği çok daha karmaşık bir düzleme oturtarak, doğutan gelen dürtülerimiz, ihtiyaçlarımız tarafından yönlendirildiği söyledi. Carl Jung’da bunu çerçeveleyerek dört insan kişiliğine dört etkinin olduğunu öne sürdü; algılama, sezgi, düşünce ve hissetme.

1900’ler ile beraber artık kişiliğin tanımlanması popüler hale geldi ve bu amaca yönelik, kişilik envanterlerinin geliştirilmeye başlandı.

Woolworth Kişisel veri sayfası (Woolworth Personal Data Sheet) geliştirilen ilk modern kişilik testidir. Bu test, Amerikan ordusu tarafından, hangi askerlerin mermi şokuna duyarlı olacağını tespit etmek için kullanılmıştır.

Kişilik envanterleri (Personality Inventories); kişilik tiplerini öğrenmeye yönelik öz değerlendirme araçlarıdır. Bireylerin sosyal özelliklerini, motivasyonlarını, güçlü ve zayıf yönlerini ve tutumları hakkında bilgi verir. Kariyer planlama ve uzmanlaşma noktasında önemli bilgiler barındırmaktadır. İş tatmini, memnuniyet konularında somut veriler sunar. Tek bir test üzerinden gitmek yerine, alandaki benzer testler üzerinden elde edilen sonuçlara göre hareket etmek daha uygun olacaktır. O nedenle, öz değerlendirme araçlarının bir kombinasyonu karar vermede yardımcı olacaktır.

Temel olarak bir öz değerlendirme aracıdır. Öz değerlendirme temel olarak; değerleriniz, ilgi alanlarınız, kişiliğiniz ve becerileriniz hakkında kapsamlı bir şekilde inceleme içerir.

• Değerler: Başarı, statü ve özerklik gibi önemli şeyler
• İlgi alanları: yapmaktan hoşlandığınız şeyler, yani golf oynamak, uzun yürüyüşler yapmak ve arkadaşlarla takılmak
• Kişilik: Bir kişinin özellikleri, motivasyonel dürtüleri, ihtiyaçları ve tutumları
• Yetenek: Yazma, bilgisayar programlama ve öğretme gibi iyi olduğunuz etkinlikler. Bunlar, doğal beceriler veya eğitim ve öğretim yoluyla kazanılan beceriler olabilir.

Kişilik Envanterleri Ne Yapabilir?

• Güçlü ve zayıf yanlarınızı net olarak görebilirsiniz.
• Duygusal zekasını geliştirir, ilişkilerini sağlıklı bir düzende kurmasında yardımcı olur.
• Kişilik envanterleri (Personality inventories) kendinizi yakından tanımıza olanak tanır, kendi hakkınızda bilgi alabilmenizi sağlar. Böylece huzurlu ve keyifli bir yaşam için önemli ipucuları barındırır.
• Kariyer planlamasına katkı yapar.
• Hangi mesleklerinizin size göre olduğunu ve hangi çalışma ortamlarının size uygun olduğunu gösterir.
• Kariyer planlamanızda, kararlarınızda ilgi alanlarınızı, değerlerinizi ve beklentilerinizi göz önünde bulundurmanızı tetikler.
• İşletmeler için de çalışanlarını yakından tanımak, doğru işe yönlendirmek, verimliliği artırmak için kişilik testleri tercih edilmektedir.

Özetle, bu araçlar vesilesiyle, bilinçli bir karar vermek için kendiniz hakkında bilgi toplaybilirsiniz.

ÖNEMLİ NOT: Kişilik envanterilerinden ortaya koyduğu sonucu mutlak değer olarak kabul etmemek gerekir. Çünkü insan bulunduğu şarta, ortama ve zaman göre yönlenebilir. O nedenle testler farklı ortamlarda ve zamanlarda tekrar edilmeli ayrıca farklı tiplerdeki testlerin sonuçları da değerlendirilmelidir. Bu ihtiyaca yönelik güçlü bir çözüm üretebilmek adına; WorkStyle, yaygın olarak kullanılan sekiz testi bir araya getirip özel bir servis hazırlamıştır.

Kişilk Testleri

En popüler ve yaygın tercih edilen kişilik testleri aşağıda listelenmiştir.

1. Truity

İnsanların kendilerini ve çevrelerindekileri anlamalarına yardımcı olmak adına bilimsel olarak doğrulanmış ve 2012 yılında ortaya konmuştur. Aslında bir kişilik testleri bütünüdür. Bir dizi testin sonucuna göre ortak bir değerlendirme hazırlar.

2. HIGH5 Test

İnsanların doğal olarak hangi konuda iyi olduklarını bulmalarına yardımcı olan ücretsiz güçlü yönler testidir. Zayıf yanlarımızı güçlendirmek hem daha çok emek hem de daha çok maliyet getirir. Oysaki güçlü yanlarımızı parlatmak daha kolay ve rahattır. HIGH5 bu taraftan hareket ile güçlü yanlarımızı tespit etmemizde yardımcı olur ve daha üst düzeye çıkarabilmemizi sağlar. Diğer testlerden farklı olarak sizi bir gruba veya kategoriye atamaz. Gelişim odaklılığı nedeniyle Fortune 500’ün profesyonelleri arasında da yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kişisel gelişim, ekip oluşturma, koçluk ve liderlik gelişiminde sıklıkla uygulanır.

Tamamen ücretsizdir. 20 dakika içerisinde 100 soruyu yanıtlayarak güçlü yanlarınızı tespit edebilirsiniz.

3. DISC Kişilik Envanteri 

DISC, dört faktörle kişinin karakter özelliklerini ve davranış stilini anlamaya çalışan dünya üzerinde de oldukça kabul gören bir kişilik envanteridir.

1940 yılında Walter Clark tarafından tanıtılan DiSC kişilik profili, hakimiyet, etki, kararlılık ve vicdanlılığı ölçmek için tasarlanmıştır. Ağırlıklı olarak kurumsal kullanım için oluşturulmuştur.

Katılımcının her soru için kendilerine en çok benzeyen ve en az benzeyen bir kelime seçtiği 28 soru içerir.

4. 15 Personality Factor Questionnaire

16 Kişilik Faktörü Anketi (16PF) ilk olarak 1949’da Cattle, Tatsuoka ve Eber tarafından yayınlandı. Fakat günümüze kadar yeni eklemeler ile geliştirilmeye devam edildi.  Normal davranışları ölçmek için tasarlanmıştır.

Kariyer gelişimi, çalışan seçimi, evlilik yardımı ve danışmanlık için kullanılabilir. 16 yaş ve üzeri uygulanması daha doğrudur.

Alternatif bir araç olarak, hoş illüstrasyonlar ile zenginleştirilmiş ve ücretsiz olarak kullanıma sunulmuştur. Yine farklı bir alternatif isterseniz bu seçeneği de kullanabilirsiniz

5. HEXACO Model of Personality Structure Personality Inventory

HEXACO modeli, daha önceki çalışmalarda ana hatları verilen bazı kişilik boyutlarına ve teorik yorumlara detay verebilmek adına 2000’li yıllarda geliştirildi.

Model altı ana kişilik boyutunu ölçer: Dürüstlük-Alçakgönüllülük, duygusallık, dışa dönüklük, uyumluluk, vicdanlılık, deneyime açıklık. Envanter, tam boy değerlendirme için 200 soru veya yarım boy değerlendirme için 100 sorudan oluşmaktadır.

6. Revised NEO Personality Inventory

1970’lerde Costa ve McCrae tarafından geliştirilen ve daha sonra 2005’te nihai hale getirilen NEO Kişilik Envanteri (NEO-PI-R), beş faktörlü modelde ana hatlarıyla belirtilen Büyük-5 kişilik özelliklerini ölçmek ve test etmek için tasarlanmıştır.

Envanter ayrıca beş özelliğin her birinin altı alt kategorisine sahiptir; örneğin, nevrotiklik kaygı, düşmanlık, depresyon, öz-bilinç, dürtüsellik ve strese karşı savunmasızlıktan oluşur.

7. Myers-Briggs Type Indicator

Bir çok dile tercüme edilen ve en köklü geçmişe sahip olan kişilik testlerinden biridir. 1940 yılında, anne-kız olan Isabel Briggs-Myers ve Katharine Briggs, Carl Jung’ın “Psikolojik Tipler Teorisi”nden yola çıkarak birbirinden farklı kişilik tiplerini analiz edebilmek adına keşfettiği sistem üzerine kurgulanmıştır. Bu sistem 5 farklı kategoride 16 farklı kişilik tipi çerçevesinde şekillenmektedir.

8. Eysenck Personality Inventory

Eysenck Kişilik Envanteri, kişiliği iki bağımsız boyutta ölçer: dışa dönüklüğe karşı içe dönüklük ve nevrotikliğe karşı istikrar.

Ne kadar dışadönük olduğunuzu gösteren ‘E’ puanı, ne kadar nevrotik olduğunuzu ölçen bir ‘N’ puanı ve sosyal olarak ankette ne kadar yalan söylediğinizi ölçen bir ‘yalan’ puanı olmak üzere üç puan üretir.

9. Eysenck Personality Questionnaire

Eysenck Kişilik Envanteri ile karıştırılmaması için, Eysenck Kişilik Anketi daha sonra Hans Eysenck ve Sybil Eysenck tarafından kişiliği üç mizaç boyutunda ölçmek için oluşturulmuştur.

Bu boyutlar; dışa dönüklüğe karşı içe dönüklük, nevrotikliğe karşı istikrar ve psikotizme karşı sosyalleşme.

10. Minnesota Multiphasic Personality Inventory

1939’da Hathaway ve McKinley tarafından tanıtılan Minnesota Çok Aşamalı Kişilik Envanteri (MMPI), yetişkin kişiliğini ve psikopatolojiyi 10 ölçekte değerlendirmek için kullanılabilir: histeri, depresyon, paranoya, hipokondriyazis, psikopatik sapma, erkeklik/dişillik, psikosteni, hipomani, şizofreni, ve sosyal içe dönüklük.

Envanterin yüksek bir klinik referansı vardır. Genellikle akıl hastalıkları için teşhis ve tedavi planlarına yardımcı olmak için kullanılır.

Bununla birlikte, adayları taramak için mesleki ortamlarda da kullanılabilir. (Özellikle polis teşkilatı, pilotlar veya ordu gibi yüksek riskli mesleklerde çalışanların psikolojik istikrarını ölçmeye yönelik)

11. The Birkman Method

Roger Birkman tarafından ortaya konulan Birkman yöntemi; kişiliği, sosyal algıyı ve mesleki ilgileri ölçen çevrimiçi bir değerlendirmedir.

Değerlendirme, bir kişinin mesleki bir ortamda ve sosyal bağlamda davranışlarını özel olarak neyin yönlendirdiği konusunda fikir vermek için tasarlanmıştır.

İçeriğinde; 10’u mesleki tercihleri, 11’i etkili davranışları ve 11’i kişilerarası davranışları ve çevresel beklentileri tanımlayan toplam 32 ölçek bulunmaktadır.

Yöntem, herhangi bir ortamda kişiliği değerlendirmek için kullanılabilir ve genellikle liderlik gelişimi, ekip oluşturma, kariyer araştırması, yetenek seçimi ve satışları ve müzakereyi geliştirmek için organizasyonel ortamlarda kullanılır.

12. Values and Motives Inventory

Değerler ve motifler Envanteri, bir kişiyi neyin harekete geçirdiğini ve enerji verdiğini ve işten doyum alma olasılığının en yüksek olduğunu belirlemek için tasarlanmıştır.

Envanter, kişilerarası, içsel ve dışsal değerleri ölçmenin yanı sıra iş yerindeki bir bireye olası motive edici faktörleri özetlemektedir.

Envanterin tamamlanması yaklaşık 20 dakika sürer ve kişisel gelişim, gelişim ve ekip oluşturma için kullanılabilir, ancak seçim için önerilmez.

13. Motives, Values and Preference Inventory

Hogan ve Hogan tarafından tanıtılan Güdü, Değerler ve Tercihler Envanteri (MPVI), bir kişinin neye ulaşmak için çabaladığını belirleyen temel hedeflerini, değerlerini, itici güçlerini ve ilgi alanlarını değerlendirir.

Bu envanterden elde edilen sonuçlar, karşılığında iş başarısını ve memnuniyetini tahmin edebilir.

MPVI, kişiliği 10 ölçekte değerlendirir: Tanıma, Güç, Hazcılık, Fedakarlık, İlişki, Gelenek, Güvenlik, Ticaret, Estetik ve Bilim.

14. Hogan Personality Inventory

Yine 1980’lerde Hogan ve Hogan tarafından tanıtılan Hogan Kişilik Envanteri (HPI), beş faktör modeline ve sosyo-analitik teoriye dayanmaktadır.

HPI, kişiliği temel davranışsal eğilimler üzerinden ölçer: uyum, hırs, sosyallik, kişilerarası duyarlılık, sağduyu, meraklılık ve öğrenme yaklaşımı.

Ayrıca, hizmet yönelimi, stres toleransı, güvenilirlik, büro potansiyeli ve satış potansiyelini ölçen altı mesleki ölçeği vardır.

15. Hogan Development Survey

1994 yılında Hogan ve Hogan tarafından da tanıtılan bir psikometrik ölçüdür.

Anket, mesleki bir ortamda karanlık kişiliği 11 özellik üzerinden ölçmek için tasarlanmıştır: heyecanlı, şüpheci, temkinli, çekingen, cüretkar, yaramaz, renkli, yaratıcı, çalışkan ve göreve düşkün.

Ölçülen özelliklerin tümü, çalışanlarda zorlanma zamanlarında ortaya çıktığına inanılan niteliklerdir ve çalışan ilişkilerini bozabilecek, şirketin itibarını zedeleyebilecek ve insanların başarı şansını rayından çıkarabilecek özelliklerdir.

Klinik referansı olmayacak veya herhangi bir akıl hastalığını teşhis edecek şekilde tasarlanmıştır ve bu nedenle kuruluşlar için inanılmaz derecede değerlidir.

Bireylerin kariyer gelişimine yardımcı olmak, zayıf yönlerini tanımak ve performansa olumsuz etkileri düşürmek için öneriler sağlar.

16. Californian Psychological Inventory

Harrison Gough tarafından 1956’da tanıtılan Kaliforniya Psikolojik Envanteri, 18 ölçekte ‘günlük davranışı’ tanımlamak için tasarlanmıştır.

Envanter, çalışan seçimi, bireysel gelişim, yedekleme planlaması, çalışan sadakati, yönetici koçluğu için kullanılabilir. Performans iyileştirmelerini ve bireylerin motivasyonunu özetleyebilir.

17. Personality Assessment Inventory

Kişilik Değerlendirme Envanteri, 1991 yılında Leslie Morey tarafından kişiliği ve psikopatolojiyi dört ölçekte (nevrotik, saldırganlık, ilişki düzeyi ve testin geçerliliği) değerlendirmek için ortaya kondu.

18. Personality and Preference Inventory

1960’ların başında Max Kostick tarafından tasarlanan Kişilik ve Tercih Envanteri, kişiliğin işyeriyle ilgili yönlerini kapsamlı bir şekilde kapsamak üzere tasarlanmıştır.

İşyerindeki boş pozisyonlara uygun davranış ve tercihleri ortaya çıkarmak için tasarlanmıştır.

19. True Colours

1978’de Don Lowry tarafından tanıtılan True Colors testi, dört temel öğrenme stilini ölçmek için tasarlanmıştır: bağımsız düşünürler, pragmatik planlayıcılar, eylem odaklı, insan odaklı.

Öğrenme stillerinin her biri bir rengi (dolayısıyla adı) temsil eder ve her kişi dört rengin benzersiz bir karışımı olabilir.

Bu değerlendirmenin sonuçları, birbirlerinin özelliklerini anlayarak bireyler arasındaki olası çatışmayı azaltmaya yardımcı olmak için kullanılabilir.

20. Caliper Profile

Caliper profili, bireylerin iş performans potansiyelini ölçen ve içsel motivasyonlarına göre hangi kişinin iş için en uygun olduğunu bulabilen bir çalışan ve aday değerlendirme aracıdır.

Bu profillerden elde edilen sonuçlar genellikle işe alma, çalışan geliştirme, ekip geliştirme, yetenek uyumu, yedekleme planlaması, çalışan bağlılığı ve üretkenliği artırmak için kullanılır.

21. Rorschach Inkblot Test

1960’larda Hermann Rorschach tarafından icat edilen mürekkep lekesi testi, belki de piyasadaki en benzersiz ve ‘ilginç’ kişilik testlerinden biridir.

Tipik olarak şahsen yapılan mürekkep lekesi testi, denetçinin katılımcıya bir mürekkep lekesi sunduğu ve katılımcının denetçiye gördüklerini söylediği bir değerlendirmedir.

Mürekkep lekesinin katılımcı algısı daha sonra karmaşık algoritmalar kullanan bir psikolog tarafından analiz edilir ve yorumlanır – bu daha sonra katılımcıların kişiliği hakkında bir şeyler söyler.

22. Szondi Test

1935 yılında Leopold Szondi tarafından geliştirilen Szondi testi, sistematik dürtü teorisine ve boyutlu kişilik modeline dayanmaktadır.

Test sırasında katılımcılara eşcinsel, sadist, epileptik, histerik, katatonik, paranoyak, depresif ve manyak olarak sınıflandırılan insanları temsil eden bir dizi yüz fotoğrafı gösterilir.

Katılımcılar daha sonra en çekici ve en tiksindirici resimleri seçerler ve en ‘iğrenç’ olarak kabul edilenin, bir tiksinti oluşturduğumuz veya o psikolojik duruma bastırıldığımız için kişiliğimiz hakkında bir şeyler gösterdiğine inanırlar.

Bu geleneksel test artık o kadar çok kullanılmıyor, ancak yine de bunun gibi bazı ücretsiz sürümleri çevrimiçi olarak tamamlayabilirsiniz.

23. viacharacter

24 farklı karakter tipi arasından sizinkini keşfedebilmenize olanak sağlayan test, 18 yaş üstü ve altı için ayrı seçenekler sunuyor.

100 soruluk bir içeriği olan kişilik testi, yaklaşık 10 dakika sürüyor. Testi tamamladıktan yüzeysel olarak kişiliğinizi analiz ediyor. Detaylı rapor için sizden ücret talep ediyor.

Yüzeysel sonuçta bile sizi siz yapan en güçlü kişilik faktörünüzü tespit edebilmenize olanak sağlayan test, alt faktörlere göre de kendinize tanılayabilmeniz için güzel ipucuları ve bilgiler veriyor.

24. Enneagram Testi

Başka bir köklü sistem de, Enneagram’dır. En basit haliyle Enneagram, temelde birbirine bağlı dokuz kişilik tipinin bir tipolojisidir.

9 farklı tip arasında sizin kişililiğinizin hangi yönlerde olduğunu keşfedebilmenize olanak sağlar. Doldurması oldukça kolaydır.

Her soru da, size uygun ifadeleri belirli sayılarda seçmenizi isteyerek test ilerlemektedir. Enneagram sistemi hakkında daha fazla bilgi almak için buraya tıklayabilirsiniz.

Testi ingilizce bir kaynaktan doldurmak isterseniz de bu alternatifi kullanabilirsiniz.

25. Beş Faktör Kişilik Ölçeği

Beş Faktör Kişilik ölçeği veya beş büyük faktör kuramı olarak adlandırılan model, yine yaygın olarak kabul edilen kişilik envanterlerinden bir tanesidir. (Benim kendi doktora çalışmamda da bu modeli tercih ettim.) Direk bir tipoloji üzerinden gitmeyen ve insanı beş farklı açıdan açıklamaya çalışan bir testtir.

Psychology Today’in de yayınladığı bir test mevcut, ona da göz atabilirsiniz. Malesef ingilizce. 

Bu içeriği hazırlarken beş faktör kişilik testini içeren çevrimiçi başarılı bir Türkçe alternatifi bulamadım.