Araştırma türlerini araştırmanın amaçlarına göre birbirinden farklılık göstermektedir.
Araştırmalar türleri için bir çok sınıflandırma yöntemi mevcuttur. En genel ve kabul gören sınıflandırma; Nicel ve Nitel olarak yapılan ayrımdır.
Nicel Araştırma (Kantitatif – Quantitative Research)
Nicel araştırmada amaç; olguları gözlem, deney ve test yoluyla nesnel bir şekilde ölçmek ve sayısal verilere dayandırarak açıklamaktır. Ölçülebilir, benzer ölçümlerin tekrarlanabildiği ve objektif yapılan araştırmalardır. Daha çok fen bilimleri alanında tercih edilir. Sosyal bilimler alanında ise, olgu ve olaylar nesnelleştirilerek gözlemlenebilir, ölçülebilir ve sayısal olarak ifade edilebilir bir hale dönüştürülüp uygulanabilir. Objektif yorumlar ve bulgular elde etmek kolaydır. Sayısal yöntemdir.
Ne kadar? Ne miktarda? Ne kadar sık? Ne kadar yaygın? gibi sorulara yanıt arayan araştırmalardır.
Nicel araştırma modelleri
- Betimsel model: Belirlenen konulardaki mevcut durumları araştırarak sonuca ulaşmayı amaçlar.
- Deneysel model: İstatistiksel teknikleri kullanarak iki ya da daha fazla grup üzerinde belirli değişkenler açısından durumu değerlendirir.
- Bağıntısal model: Değişkenler arasında ilişki olup olmadığını araştırır.
- Nedensel-karşılaştırma modeli: Belirli değişkenlerin etkisiyle farklılaşma gösteren grupların birbiri ile ilişkisini karşılaştırır, inceler.
- Tarihsel yöntem: Geçmişte oluşturulan bir değişkenin güncel etkisini sayısal veriler ile inceler.
Nicel araştırmanın avantajları
- Genelleştirilebilir sonuçlar üretilir.
- Farklı gruplar arasında karşılaştırma yapılabilir.
- Kuramların doğruluk derecesi tespit edilir.
- Belirli bir yapı içindeki ilişkilerin incelenmesine
yarar.
Nicel araştırmanın sınırlılıkları
- Mükemmel örneklem almak güçtür.
- Yeteri sayıda veri toplamak güçtür.
- Mükemmel ölçüm şartları her zaman sağlanamaz.
- Ölçme aracı önyargıyı da yansıtır.
- Model dışındaki veriler ile ilgilenmez.
Nitel Araştırma (Kalitatif – Qualitative Research)
Gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı araştırma türüdür.
Bu tip araştırmalarda, algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik bir süreç izlenir. İnsan toplum davranışlarını incelemek için yaygın olarak kullanılan yöntemdir. Bu davranışları sayılarla açıklamak zordur. Ölçümler bize kaç kişinin nasıl davrandığını gösterir ama “niçin” sorusuna yanıt veremez. Davranışların nedenlerini ortaya koyabilmek için tercih edilen araştırmalardır. Sosyal bilimlerde sıklıkla tercih edilen yöntemdir.
Niçin? Nasıl? Ne şekilde? gibi sorulara yanıt arayan araştırmalardır.
Nitel araştırma modelleri
- Fenomenoloji: Olaylar, deneyimler ve kavramların fenomen halini almasındaki etkileri inceler.
- Etnografi: Kültürel gelenekler, yaşayış biçimleri ile ilgili nitelikli bilgilerini ortaya çıkarır.
- Gömülü teori: Nitelikli veri toplama aşamasında verileri içinde yer alan teorileri ortaya çıkarır.
- Örnek olay: Örnek durumun nedenlerini nitelik açısından inceler.
- Saha taraması: Araştırma konusuyla ilişkili nitel verilere ulaşmak için yapılan görüşmeler ve kaynak incelemelerini kapsar.
Nitel araştırmanın avantajları
- Özel durumun “gerçekliğini” yansıtır.
- Sonuçlarla kuram üretilmesi kolaydır
- Farklı faktörlerin anlaşılmasını sağlar.
- Araştırmanın sonuçlarının uygulanabilirliği daha yüksektir.
Nitel araştırmanın sınırlılıkları
- Deneklerin yaşadıkları deneyimleri olduğu şekliyle ifade etmeleri zordur.
- Verilerin analizinde bireylerin sahip oldukları önyargı da yer alır
Nitel-Nicel Karşılaştırması