Araştırmaların temel amacı, geneli ilgilendiren sonuçlar elde edebilmektedir. Bu amaca yanıt veren en önemli kavram evrendir. Araştırma probleminin cevaplanmasıyla ilgili olan bütün canlı, cansız varlıkların oluşturduğu gruba araştırma evreni denir. Diğer bir deyişle, araştırmanın evreni, araştırmacının belirttiği koşullara uyan grubun tamamıdır.
Bütün evrenin araştırmaya dâhil edilmesine, yani gruptaki herkes hakkında bilgi toplamaya tam sayım denir. Nüfus sayımları tam sayımın en tipik örneğidir. Ancak, zaman ve mali kaynaklar konusundaki sınırlılıklar çoğunlukla tam sayımı imkânsız kılar. Bu durumda izlenecek olan yol, evrenin içinde yer alan, özellikleri ve verdikleri cevaplar açısından evreni yansıtan daha küçük bir gruptaki insanlardan bilgi toplamaktır. Bu nedenle araştırmayı ilgilendiren grubun tümünden (evren), bu grubu temsil edecek bir altküme (örneklem) seçilir.
Örneklem üzerinde yapılan araştırma örneklem ve evren arasındaki benzerlikten yola çıkılarak evrene genellenir. İstatistiksel testler işte tam bu noktada devreye girer.
Çünkü araştırmalar evrenin tamamı üzerinde yapılabilseydi grupların ortalamaları hesaplanacak, ortalamalar birbirinden farklı ise bu gruplar birbirinden farklıdır denilecekti. Gerçekte durum böyle olmadığından az önce de söylendiği gibi evrenden belirli yöntemlere göre örneklem seçme yoluna gidilir. Bu yöntemlerin her birisi içinde az ya da çok evrenden farklı olma anlamında hata barındırır. ıstatistik bu örneklem hatalarını gözönünde bulundurarak karşılaştırma yapılmasına olanak sağlar.